حکم ریاستی دونالد ترامپ و آئین میر نوروزی : آپادانا مهر 1396

بازنشر از بهمن 1395 در آپادانا ، یک گفتگوی ساده 

حکم ریاستی دونالد ترامپ و میر نوروزی

روز بیست ژانویه 2017 دونالد ترامپ رسما ٌ بر مسند ریاست جمهوری آمریکا تکیه زد و از  نخستین اقدامات جنجال بر انگیز او صدور فرمانی مبنی بر جلوگیری ماموران مرزی آمریکا از ورود مسافرانی بود که حامل گذر نامه ایرانی و شش کشور دیگر عمدتاٌ مسلمان هستند .

این دستور نسنجیده و نفهمیده موجب بروز بسیاری اشکالات وصحنه های هم تاثر آور و از جانب دیگر شرم آور برای جامعه آمریکا شد . مثل پسر  پنج ساله ای که پلیس آمریکا مانع ورودش به آمریکا و پیوستنش به مادرش شده بود .

انبوه مسافرینی که با داشتن ویزای معتبر آمریکا در پشت دروازه های فرودگاه ها از ورود شان جلوگیری شده بود ، احترام و اعتبار دولت آمریکا را شدیداٌ زیر سوال میبرد .

در این میان حکم قاضی فدرال آمریکا تحسین بر انگیز بود که حکم کودکانه رییس جمهور را موقتا کان لم یکن میکرد و لا اقل راه  مسافرینی را که در فرودگاه ها گیر افتاده بودند را گشود .

در این میان اعضای تیم کشتی آزاد آمریکا نیز قرار است برای انجام یک تورنمنت بین المللی به ایران بیایند و مقامات کشورمان در واکنش به تصمیم ترامپ نخست اعلام کردند که به آنها ویزا نخواهند داد .

که عملی بسیار نکوهیده بود،  زیرا ما نباید به صورت آینه ای در مقابل یک فرد نادان که گرفتار عقده های شخصیتی خویش است ، عمل کنیم رفتار و اعمال مسئولان مملکت ما باید نشات گرفته از فرهنگ و پیشینه غنی و بزرگوارانه ملت ما باشد .

فرهنگی که سخنگویان شاخصی چون فردوسی و حافظ و مولانا دارد .

خوشبختانه با اعلام تصمیم قاضی فدرال آمریکا در نقض دستور ترامپ که نشانگر استقلال و قدرت قوه قضائیه در دموکراسی آمریکا ست،  نظر مسئولان مملکت ما نیز به نفع صدور ویزا برای ورزشکاران آمریکائی تغییر  یافت .

این جریانات بی اختیار مرا به یاد سنت " میر نوروزی " انداخت. که از سنن از یاد رفته نوروزی این سرزمین بوده است .

حضرت حافظ در غزلی با مطلع " ز کوی یار میاید نسیم باد نوروزی " گویا در وصف همین وقایع امروزی  سخن رانده است :

چو گل گر خرده ای داری خدا را صرف عشرت کن

که  قارون را غلطها داد سودای زراندوزی

( ثروتمند  مال اندوز در سیاست مدام کارهای غلط میکند )

و در چند بیت پایین تر میگوید :  

سخن در پرده میگویم چو گل از غنچه بیرون آی !

که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی

( عزیزان من افسرده  نباشید چون میر نوروزی بیش از مدت کوتاهی بر سر کار حکمرانی باقی نمیماند )          

اما داستان این میر نوروزی چیست  ؟ چون به ایام نوروز نزدیکیم با هم نگاهی  نیز بر نوشتاری ( نسخه  من فاقد نام نویسنده بود ) که در این باره در دست است میافکنیم : 

میر نوروزی 

از جمله آیـیـن های این جشن پنج روزه ( مقصود پنج روز آغاز سال است ) ، که در شمار روزهای سال  و ماه و کار نبود، برای شوخی و سرگرمی، حاکم و امیری انتخاب می کردند که رفتار و دستورهایش خنده آور بود، و در پایان جشن از ترس آزار مردمان فرار می کرد.

ابوریحان از مردی کوسه یاد می کند که با جامه و آرایشی شگفت انگیز و خنده آور، در نخستین روز بهار مردم را سرگرم می کرد و چیزی می گرفت.  و هم اوست که حافظ به عنوان "میر نوروزی" دوران حکومتش را " بیش از پنج روز " نمی داند.  

مسعـودی در این باره می نویسد : ... پنج روز آخر آن فروردگان است، که روز اول آن در عراق و ایران کوسه ای بر استر خود سوار شود ( و این جز در عراق و دیار عجم رسم نیست و اهل شام و جزیره و مصر و یمن آن را ندانند )، و تا چند روز جوز و سیر و گوشت چاق و دیگر غذاهای گرم و نوشیدنی های گرمازا و سرمابر به او بخورانند و بنوشانند و چنان وانمود کند که سرما را بـیرون می کند و آب سرد بر او ریزد و احساس رنج نکند، و به فارسی بانگ زند: " گرما، گرما" و این هنگام عید عجمیان است که در اثـنای آن طرب کنند و شاد باشند. 

از برگزاری رسم میرنوروزی، تا 73 سال پیش، آگاهی داریم؛ علامه محمد قزوینی در پژوهشی ارزشمند دربارهً میرنوروزی - که مانند همه پژوهش های آن علامهً فقید ادبی و فرهنگی می باشد - شرحی آورده است، که خود می تواند پژوهش مردم نگاری باشد و دریغم آمد که به اشاره بسنده شود. 

.... یکی از دوستان موثـق نگارنده، از اطبای مشهور، که سابق در خراسان مقیم بوده اند، در جواب استفسار من از ایشان در این موضوع، مکتوب ذیل را به اینجانب مرقوم داشته اند که عیناً درج می شود :

" در بهار 1302 هجری شمسی برای معـالجه بیماری به بجنورد رفته بودم. از اول فروردین تا چهاردهم فروردین در آنجا بودم.

در دهم فروردین دیدم جماعت کثیری، سواره و پـیاده می گذرند، که یکی از آنها با لباس فاخر، بر اسب رشیدی نشسته، چتری بر سر افراشته بود.  جماعتی هم سواره در جلو و عقب او روان بودند. یکدسته هم پـیاده به عنوان شاطر و فراش که بعضی چوبی در دست داشتند، در رکاب او یعـنی پیشاپـیش و در جنبـین و در عقب او روان بودند، چند نفر هم چوب های بلند در دست داشتـند که بر سر هر چوبی سر حیوانی از قبـیل گاو یا گوسفند بود، یعـنی استخوان جمجمه حیوانی، و این رمز از آن بود که امیر از جنگی فاتحانه برگشته و سرهای دشمنان را با خود می آورد.

دنبال این جماعت، انبوه کثیری از مردم متفرقه، بزرگ و خرد، روان بودند و هیاهوی بسیار داشتـند ( یاد آور روزی است که ترامپ با کبکبه و دبدبه و در عین حال نوعی بلاهت در خیابان های واشنگتن در گذر بود )  .

تحقیق کردم، گفتند که در نوروز یک نفر امیر می شود، که تا سیزده عید، امیر و حکمفرمای شهر است، به اعیان و اعزه شهر حوالهً نقد و جنس می دهد، که همه کم یا زیاد تقدیم می کنند.

به این طریق که مثلا حکمی می نویسد برای فلان متعـین : - که شما باید صد هزار تومان تسلیم صندوق خانه کنید، البته مفهوم این است که صد تومان باید بدهید. البته این صد تومان را کم و زیاد می کردند، ولی در هر حال چیزی گفته می شد، غالب اعیان به رغبت و رضا چیزی می دادند. زیرا، جزو عادات عید نوروز به فال نیک می گرفتـند. از جمله به ایلخانی هم مبلغی حواله می دادند که می پرداخت. بعد از تمام شدن سیزده عید دورهً امارت او به سر می آید، و گویا در یک خاندان این شغـل ارثی بود ".    

بی گمان امروز، کسانی را که در روزهای نخست فروردین، با لباس های قرمزرنگ و صورت سیاه شده در کوچه و گذر و خیابان می بیـنیم که با دایره زدن و خواندن و رقصیدن مردم را سرگرم می کنند و پولی می گیرند، بازماندهً شوخی ها و سرگرمی های انتخاب " میر نوروزی " و " حاکم پنج روزه " است که تـنها در روزهای جشن نوروزی دیده می شوند، نه در وقت و جشنی دیگر؛ و آنان خود در شعرهایی که می خوانند، می گویند : حاجی فیروزه، عید نوروزه، سالی چند روزه .

 روز وروزگار خوش

                                            محمد مدنی 

 نظر خوانندگان : 

دوشنبه، ۱۸ بهمن ۱۳٩۵  - ۸:۳٠ ‎ب.ظ

حکم دونالد ترامپ و میر نوروزی : از محمد مدنی : آپادانا بهمن 1395

سلام عمومحمد. بسیار از خواندن نوشته تان لذت بردم. همیشه دوست داشتم بیشتر راجع به میر نوروزی و آیین و آداب مرتبط با او بدانم. نوشته ی شما بسیار کمک کننده بود. تاسف بار است که حکام امروزی بیشتر از یک میرنوروزی از حکومت داری چیزی نمی دانند اما قدرت و نفوذشان بر زندگی روزمره ی مردم صدها برابر بیشتر از حکام واقعی دنیای گذشته است. ولی خوب همیشه نکات مثبت و آدم های عاقل هم وجود دارند که می توانند کمی از قدرت میرهای نوروزی کم کنند.